Ból ucha bez gorączki jest jedną z częstych przyczyn szukania pomocy u lekarza.
Bolące ucho u dziecka bez gorączki - jaki może być powód?
Objaw ten może być związany z ostrym stanem zapalnym, toczącym się w uchu zewnętrznym lub środkowym – w tych przypadkach bólowi mogą towarzyszyć również pogorszenie słuchu, wyciek z ucha, a u małych dzieci płacz i pocieranie chorego ucha. Ból ucha u dziecka bez gorączki nierzadko nasila się i wybudza dziecko w nocy. Jeśli mamy do czynienia z zapaleniem ucha zewnętrznego, charakterystyczne mogą być: nasilenie się bólu przy ucisku na skrawek małżowiny usznej, do czego dochodzi w związku z obrzękiem przewodu słuchowego zewnętrznego, świąd, nasilanie się bólu przy żuciu oraz promieniowanie bólu do szczęki i żuchwy mogące imitować ból zęba. Można zauważyć zwiększoną częstość występowania bólu ucha bez gorączki u dziecka w miesiącach letnich.
Pojawienie się takiego objawu może świadczyć o wielu patologiach. Dwie występujące najczęściej to zapalenie ucha zewnętrznego i ucha środkowego. Ból ucha bez gorączki występuje najczęściej, ale czasami towarzyszy mu gorączka, pojawiająca się wraz z czasem trwania i nasileniem objawów.
Ostre zapalenie ucha zewnętrznego (OZUZ) ma głównie etiologię bakteryjną, natomiast ostre zapalenie ucha środkowego – wirusową. Do najczęstszych bakterii wywołujących OZUZ zalicza się Pseudomonas aeruginosa oraz Staphylococcus aureus. Czynnikami ryzyka wystąpienia ostrego zapalenia ucha zewnętrznego mogą być: wilgoć, wysokie temperatury, mechaniczne usuwanie woskowiny, wkładanie do ucha ciał obcych (np. patyczki kosmetyczne, zatyczki do uszu), choroby dermatologicne (np. łuszczyca, egzema, łojotokowe zapalenie skóry).
Terapia zapalenia ucha zewnętrznego polega na stosowaniu miejscowo działających antybiotyków w połączeniu z glikokortykosteroidem lub bez, oraz doustnych leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych (np. ibuprofenu lub paracetamolu). Leki stosowane miejscowo w przypadku bolącego ucha bez gorączki działają skuteczniej, ponieważ osiągają wyższe stężenia (100–1000 razy) w przewodzie słuchowym zewnętrznym. Aczkolwiek w początkowym okresie objawów, gdy ból ucha nie jest nasilony, można zastosować preparaty ogólnodostępne bez recepty, które zawierają przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie działające olejki roślinne lub preparaty zakwaszające środowisko przewodu słuchowego zewnętrznego.
W przypadku zapalenia ucha środkowego patologia najczęściej ma związek z zaburzeniami drożności trąbki słuchowej, która u dzieci ma przebieg bardziej poziomy i jest szersza, co w przypadku przeziębienia czy infekcji górnych dróg oddechowych ułatwia przenikanie patogenów do ucha środkowego. Takie przeziębienie może doprowadzić do stanu zapalnego i obrzęku trąbki Eustachiusza, zwanej też trąbką słuchową, co powoduje dysfunkcję jej nabłonka urzęsionego, zmiany ciśnień w uchu środkowym, utrudnioną wentylację ucha i w efekcie stan zapalny. Objawia się to bólem ucha, ale niekoniecznie w pierwszym okresie musi powodować gorączkę. Wśród objawów, które możemy zaobserwować w badaniu przedmiotowym, charakterystyczne jest zaczerwienienie błony bębenkowej. Z uwagi na fakt, że ucho zewnętrzne jest oddzielone od środkowego błoną bębenkową, terapia bólu ucha, spowodowanego zapaleniem ucha środkowego, przy użyciu kropli stosowanych do ucha zewnętrznego będzie nieskuteczna, a wyleczenie będzie miało związek z samowyleczeniem, które w tym przypadku wcale nie jest takie rzadkie. W przypadku zapalenia ucha środkowego w pierwszym okresie choroby można zastosować tzw. zasadę czujnego wyczekiwania i wstępnie zastosować leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Jeśli objawy nie zmniejszają się w ciągu 24–48 godzin, należy zastosować antybiotyk. Samo leczenie antybiotykiem w przypadku takiej przyczyny bólu ucha bez gorączki nie jest wystarczające. Należy zastosować także leczenie wspomagające, czyli preparaty obkurczające błonę śluzową nosa. Jednak nie powinno się ich stosować u małych dzieci. W przypadku starszych dzieci i dorosłych można również zastosować steroidy donosowe. Można też rozważyć podanie leków rozrzedzających wydzielinę lub leków przeciwalergicznych.
Należy też pamiętać o innych przyczynach, które mogą powodować uczucie bolącego ucha u dziecka bez gorączki, niewynikające z jego stanu zapalnego. Do takich przyczyn można zaliczyć: zapalenie migdałków podniebiennych, ból zęba, dysfunkcję stawów skroniowo-żuchwowych. W każdym z tych przypadków trzeba zastosować inne leczenie. Jeśli mamy do czynienia z zapaleniem migdałków podniebiennych, objaw w postaci bólu gardła od razu może wskazywać na rozpoznanie, a ból ucha jest objawem towarzyszącym. Leczenie z reguły jest objawowe, gdyż większość infekcji gardła spowodowana jest przez wirusy, na które antybiotyki nie działają. Wskazania do antybiotykoterapii istnieją w mniejszym odsetku przypadków. Ból zęba, w szczególności znajdującego się w szczęce, może promieniować do ucha i w pierwszej chwili sugerować, że to narząd słuchu jest tym, który choruje. W tych przypadkach potrzebna jest konsultacja ze stomatologiem. Pacjenci z dysfunkcją stawów skroniowo-żuchwowych często trafiają do laryngologów z uwagi na fakt, że nierzadkim objawem tego schorzenia jest ból ucha bez gorączki. To patologia o bardzo złożonym charakterze, spowodowana np. stresem, urazem lub wadą ortognatyczną, a leczenie niejednokrotnie jest skomplikowane. W tym ostatnim przypadku leży po stronie stomatologów i chirurgów szczękowo-twarzowych.
Ból ucha bez gorączki u dorosłych
Czy ból ucha dotyczy tak samo dzieci, jak i dorosłych? Przyczyny są podobne, jednak u dorosłych należy dodać nowotwory ucha i migdałka podniebiennego, które mogą spowodować pojawienie się bólu ucha bez gorączki u dorosłych, a których leczenie odbiega od leczenia typowych przyczyn bólu ucha.
W przypadku chorób, które wywołują ból ucha bez gorączki, a na które możemy mieć wpływ (czyli zapalenie ucha zewnętrznego), najważniejszą kwestią jest wyeliminowanie czynnika, który przyczynia się do jego powstawania. Jest nim czyszczenie uszu patyczkami kosmetycznymi, które nie tylko uszkadzają skórę przewodu słuchowego, ale także powodują upychanie w nim woskowiny. Dużo łatwiejszą metodą jest regularne stosowanie środków na bazie olejków naturalnych, które nie podrażniają skóry przewodu słuchowego zewnętrznego, a w naturalny sposób ułatwiają ewakuację woskowiny z ucha zewnętrznego.
Powiązane artykuły:
Jak czyścić uszy niemowlakowi – właściwa pielęgnacja i jej wpływ na zdrowie >>
Jak dbać o codzienną higienę uszu u dzieci? >>
Kiedy należy się wybrać do lekarza z bólem ucha? >>
Piśmiennictwo:
- M. Nussinovitch A. Rimon, B. Volovitz, E. Raveh, D. Prais, J. Amir „Cotton-tip applicators as a leading cause of otitis externa „ Int J Ped Oto 2008, 433-435
- E. Hassmann-Poznańska, D. Dzierżanowska, M. Poznańska „Ostre rozlane zapalenie ucha zewnętrznego” zalecenia PTOChGiSz
- E. Hassmann- Poznańska „ Ostre zapalenie ucha środkowego” Medycyna Praktyczna 2012
- L. Boder, V.J. Miller „Temporomandibular joint dysfunction in children: evaluation of treatment” Int J Ped Oto. 1998 vol.44(2): 133-137
- Otorynolaryngologia kliniczna pod red. K. Niemczyk wyd. Medipage 2014
Czy wiesz że... Ucho rejestruje fale dźwiękowe o częstotliwości od 20 herców do 20 tysięcy herców.
Czy wiesz że... Twój słuch zależny jest od mikroskopijnych włosków znajdujących się głęboko w uchu. Zmniejszanie się ich liczby wiąże się z pogorszeniem słuchu
Czy wiesz że... Infekcje ucha występują częściej u dzieci z uwagi na rozwój ich systemów immunologicznych oraz różnice w budowie trąbek Eustachiusza względem osób dorosłych
Czy wiesz że... Narząd słuchowy człowieka określany jest jako drugi pod względem złożoności po oku.
Czy wiesz że... Strzemiączko to najmniejsza kość w naszym ciele. Znajduje się w uchu środkowym i jest wielkości połowy ziarnka ryżu (ok. 0,28 cm długości).
Czy wiesz że... Witamina D wpływa na rozwój układu kostnego dlatego ma także wpływ na rozwój słuchu, gdyż decyduje o prawidłowym stanie kosteczek ucha wewnętrznego.
Czy wiesz że... Do aparatu słuchowego człowieka bez przerwy dociera ogromna liczba dźwięków: w ciągu 1 sekundy organizm przyjmuje prawie 120 megabajtów informacji.
Czy wiesz że... Oprócz zdolności rozpoznawania wysokości, natężenia, barwy i czasu trwania dźwięku narząd słuchu człowieka posiada zdolności określania kierunku, z którego pochodzi dźwięk.
Czy wiesz że... Nasze ucho jest zdolne do odróżnienia około 1500 oddzielnych tonów.
Czy wiesz że... Ośrodki słuchowe przetwarzające mowę znajdują się w lewej części kory słuchowej mózgu. Z kolei podczas słuchania muzyki aktywna jest prawa strona kory słuchowej.
Czy wiesz że... Dźwięki, które słyszymy mogą być dla nas przyjemne lub przykre. Różne osoby różnie reagują na ten sam dźwięk. Zależy to od budowy naszych małżowin usznych oraz wieku.
Czy wiesz że... W krajach o najwyższych i średnich dochodach co druga osoba słucha zbyt głośnej muzyki przez słuchawki. Skutkiem tego jest coraz częściej występująca utrata słuchu wśród ludzi młodych.
Czy wiesz że... Narażenie nawet przez krótkie okresy czasu na poziomy ciśnień akustycznych przekraczające 140 dB, pociąga za sobą ryzyko morfologicznego uszkodzenia ucha, zazwyczaj w postaci pęknięcia błony bębenkowej.
Czy wiesz że... O słuchu absolutnym mówimy, gdy człowiek potrafi szybko i bezbłędnie kojarzyć wysokość dźwięku z jego muzyczną nazwą, bez posługiwania się dźwiękiem wzorcowym.
Czy wiesz że... Bogate doświadczenia muzyczne z młodości sprzyjają rozwojowi słuchu absolutnego. W badaniach ankietowych okazało się, że w grupie ponad tysiąca muzyków niemal wszyscy, którzy rozpoczęli naukę muzyki przed szóstym rokiem życia, mieli słuch absolutny, lecz nie posiadał go prawie nikt z tych, którzy rozpoczęli ją po jedenastym roku życia.
Czy wiesz że... W krajach Dalekiego Wschodu słuch absolutny występuje znacznie częściej niż w obszarze kultury europejskiej (ma go ponad połowa studentów chińskich uczelni muzycznych w porównaniu z ok. 10 procentami studentów amerykańskich).
Czy wiesz że... Pierwszym aparatem słuchowym, używanym jako wzmocnienie dźwięków była tuba lub tzw „wąż słuchowy” . Tuby najczęściej wykonane były z drewna, stali lub kości (poroża) jeleni
Czy wiesz że... Nazbyt silne dźwięki mogą być groźne dla słuchu płodu. Istnieją dowody na to, że wśród dzieci narażonych w łonie matki na wysoki poziom hałasu współczynnik trwałej utraty słuchu jest wyższy od normalnego.
Czy wiesz że... Już dwudziestotrzytygodniowe płody reagują na bodźce dźwiękowe. Ograniczony jest jednak zakres częstotliwości, na które reaguje dziecko; tylko tony od średnich do niskich wywołują jakieś reakcje.
Czy wiesz że... W starożytnych Chinach hałas traktowano jako surową karę dla przestępców. Zarządzenie ministra policji Ming Ti z 211 r.p.n.e. głosiło, iż obraza najwyższego będzie karana nieprzerwanym słuchaniem piszczałek, bicia bębnów i krzyków do czasu, aż skazany padnie martwy, „bowiem jest to najbardziej męcząca śmierć, jaką ponieść może człowiek”.
Czy wiesz że... Posiadacze pełnego autentycznego słuchu absolutnego rozpoznają nazwy dźwięków w sposób spontaniczny i z łatwością, ponieważ wszystkie dźwięki są dla nich jakościowo zróżnicowane, podobnie jak kolory w widzeniu barwnym.
Czy wiesz że... Aż 1,1 mld nastolatków oraz ludzi młodych ryzykuje utratę słuchu zarówno z powodu zbyt częstego słuchania głośnej muzyki, jak i narażenia na tzw. smog akustyczny, czyli na otaczające nas wszędzie dźwięki, będące ogromnym obciążeniem dla słuchu i całego organizmu.
Czy wiesz że... Prawie co druga osoba w wieku 12-35 lat może uszkodzić słuch, gdyż zbyt często używa słuchawek połączonych z przenośnymi urządzeniami. Do uszkodzenia słuchu może dojść już po 4 minutach słuchania głośnej muzyki przez odtwarzacz muzyki, gdy nastawiony jest on na maksymalną głośność generując dźwięki o natężeniu ok. 105 dB.
Czy wiesz że... Hałas w środowisku pracy jest jednym z najczęściej występujących czynników szkodliwych i uciążliwych. Zgodnie z danymi Instytutu Medycyny Pracy corocznie odnotowywanych jest ponad 140 nowych przypadków zawodowego uszkodzenia słuchu.
Czy wiesz że... Nie wszystkie stworzenia słyszą za pomocą uszu. Macki, rożki i czułki znajdujące się w okolicach aparatów gębowych owadów, skorupiaków i ślimaków najczęściej spełniają funkcję narządów słuchu.
Czy wiesz że... Rekordzista w kategorii „najlepszy słuch” należy do rzędu motyli. To barciak większy wyczuwający ultradźwięki o częstotliwości 300 kHz. Dzięki odbieraniu wysokich dźwięków motyle komunikują się między sobą, pozostając niesłyszalnymi dla nietoperzy.
Czy wiesz że... Czułość słuchu nie idzie w parze z wielkością uszu – największe uszy w stosunku do reszty ciała ma fenek, zwany też lisem pustynnym, ale służą mu głównie do chłodzenia organizmu.
Czy wiesz że... Węże nie mają uszu, ale nie znaczy to, że są całkiem głuche. Szczątkowy aparat słuchowy znajduje się w ich kości szczękowej. Umożliwia im on słyszenie dźwięków o niskiej częstotliwości. Węże nie mogą jednak korzystać z dźwięku do komunikowania się ze sobą.
Polecany produkt
FONIX BÓL USZU
Dla dzieci
powyżej 3 roku życia
i dla dorosłych.